Download hele richtlijn

Reutelen

Niet-medicamenteuze behandeling

Er is systematisch gezocht in de literatuur naar het effect van alle soorten niet-medicamenteuze behandeling van reutelen bij kinderen tussen 0 en 18 jaar in de terminale fase. Er zijn geen gerandomiseerde studies gevonden over niet-medicamenteuze behandeling van reutelen bij kinderen in de terminale fase. Op grond van ervaringen van experts zijn overwegingen en aanbevelingen geformuleerd voor uitzuigen, lichaamshouding en verminderen van vochtinname. Deze adviezen zijn deels gebaseerd op richtlijnen uit de kindergeneeskunde (5) en  richtlijnen en kennis uit de volwassengeneeskunde (6).

Aanbevelingen

Belangrijk: Zie algemene aanbevelingen voor aanbevelingen die van belang zijn in elk palliatief traject en in elk stadium van de ziekte van het kind.

Niet doen
(sterke aanbeveling)

  • Vermijd uitzuigen in het geval van reutelen in de terminale fase gezien het bijkomend discomfort.                                                 

Wat is de meest effectieve niet-medicamenteuze behandeling van reutelen bij kinderen tussen 0 en 18 jaar in de terminale fase? 

P Kinderen tussen 0 en 18 jaar in de terminale fase.
I Niet-medicamenteuze behandeling van reutelen.
C Geen behandeling/placebo.
O Effect op reutelen, kwaliteit van leven.

Er zijn geen gerandomiseerde studies gevonden over het effect van uitzuigen op reutelen en kwaliteit van leven bij kinderen tussen 0 en 18 jaar in de terminale fase.

Volgens de richtlijn ‘End of life care for infants, children and young people: planning and management (2016)’ van de National Institute for health and Care Excellence (NICE), kan uitzuigen overwogen worden als er sprake is van opgehoopt slijm in de luchtwegen (5). 

In de volwassenrichtlijn ‘zorg in de stervensfase (2010)’ van het IKNL wordt aanbevolen om uitzuigen te vermijden om dat dit kan leiden tot kokhalzen, hoesten en toename van de slijmproductie(6).

De mening van de werkgroep, welke overeenkomstig is met de volwassenrichtlijn ‘zorg in de stervensfase’, is dat uitzuigen niet zinvol is. Vooraan in de mond uitzuigen, verhelpt het geluid niet en dieper uitzuigen is moeilijk en kan leiden tot discomfort, hoesten, hypersecretie door prikkeling, vagale reactie en/of overgeven.

Aanbevelingen 

Belangrijk: Zie algemene aanbevelingen voor aanbevelingen die van belang zijn in elk palliatief traject en in elk stadium van de ziekte van het kind.

Overweeg 
(zwakke aanbeveling)

  • Overweeg zijligging en het aanpassen van hoofdposities, wanneer dit haalbaar is.

Wat is de meest effectieve niet-medicamenteuze behandeling van reutelen bij kinderen tussen 0 en 18 jaar in de terminale fase? 

P Kinderen tussen 0 en 18 jaar in de terminale fase.
I Niet-medicamenteuze behandeling van reutelen.
C Geen behandeling/placebo.
O Effect op reutelen, kwaliteit van leven.

Er zijn geen gerandomiseerde studies gevonden over het effect van lichaamshouding op reutelen en kwaliteit van leven bij kinderen tussen 0 en 18 jaar in de terminale fase.

Volgens de richtlijn ‘End of life care for infants, children and young people: planning and management (2016)’ van de National Institute for health and Care Excellence (NICE), kan herpositionering overwogen worden als er sprake is van opgehoopt slijm in de luchtwegen (5).  

De werkgroep is van mening dat het een voordeel kan zijn om te zorgen voor een goede lichaamshouding. Dat is bij voorkeur zijligging, mits deze houding comfortabel en haalbaar is. Zodoende kan opgehoopte secreet zich makkelijker draineren. Wanneer dit geen effect heeft, kan geprobeerd worden om het hoofd lager te positioneren dan de hals zodat overtollig, niet doorgeslikt speeksel of slijm uit de grote luchtwegen via de mond weg kan lopen. Alternatief kan zijn het hoofd iets hoger te leggen om het effect van de zwaartekracht op het slijm te benutten en daarmee doorslikken te stimuleren. Het comfort van het kind is leidend.

Aanbevelingen

Belangrijk: Zie algemene aanbevelingen voor aanbevelingen die van belang zijn in elk palliatief traject en in elk stadium van de ziekte van het kind.q

Geen aanbeveling mogelijk

  • Adviezen om de hoeveelheid toegediend vocht aan te passen om reutelen te voorkomen of hoesten te vergemakkelijken kunnen niet gegeven worden bij gebrek aan bewijs. Er lijkt geen reden te zijn om reutelen mee te nemen als factor in de bepaling van het terminale vochtbeleid. 

Wat is de meest effectieve niet-medicamenteuze behandeling van reutelen bij kinderen tussen 0 en 18 jaar in de terminale fase? 

P Kinderen tussen 0 en 18 jaar in de terminale fase.
I Niet-medicamenteuze behandeling van reutelen.
C Geen behandeling/placebo.
O Effect op reutelen, kwaliteit van leven.

Er zijn geen gerandomiseerde studies gevonden over het effect van verminderen van vochtinname op reutelen en kwaliteit van leven bij kinderen tussen 0 en 18 jaar in de terminale fase.

Er is geen duidelijk verband tussen vochtinname en reutelen bekend bij volwassenen (7, 8). Er zijn geen studies bij kinderen beschikbaar. Adviezen om de hoeveelheid vocht te verminderen (om de secretie in de luchtwegen tegen te gaan dan wel niet verder aan te vullen) of juist te verhogen om het ophoesten te vergemakkelijken, kunnen niet onderbouwd worden bij gebrek aan bewijs.