Download hele richtlijn

Huidafwijkingen ten gevolge van oncologische behandelingen

Behandeling

Er is systematisch gezocht in de literatuur naar het effect van alle soorten niet-medicamenteuze en medicamenteuze behandelingen van radiodermatitis bij kinderen tussen 0 en 18 jaar in de palliatieve fase. Er zijn geen gerandomiseerde studies gevonden over niet-medicamenteuze en medicamenteuze behandeling van radiodermatitis bij kinderen in de palliatieve fase. De overwegingen en aanbevelingen zijn geformuleerd op grond van ervaringen van experts en richtlijnen uit de volwassengeneeskunde (6).

Aanbevelingen 

Belangrijk: Zie algemene aanbevelingen voor aanbevelingen die van belang zijn in elk palliatief traject en in elk stadium van de ziekte van het kind.

Doen 
(sterke aanbeveling)

  • Gradeer de mate van ernst van radiodermatitis behulp van de NCI/CTCAE tabel en stem de behandeling erop af.

Wat is de meest effectieve niet-medicamenteuze behandeling van radiodermatitis bij kinderen tussen 0 en 18 jaar in de palliatieve fase? 

P Kinderen tussen 0 en 18 jaar in de palliatieve fase.    
I Niet-medicamenteuze behandeling van radiodermatitis.
C Geen behandeling/placebo.
O Effect op radiodermatitis en kwaliteit van leven.

Wat is de meest effectieve medicamenteuze behandeling van radiodermatitis bij kinderen tussen 0 en 18 jaar in de palliatieve fase? 

P Kinderen tussen 0 en 18 jaar in de palliatieve fase.
I Medicamenteuze behandeling van radiodermatitis.
C Geen behandeling/placebo.
O Effect op radiodermatitis en kwaliteit van leven.

Er zijn geen gerandomiseerde studies gevonden over het effect van niet-medicamenteuze en medicamenteuze behandeling op radiodermatitis en kwaliteit van leven bij kinderen tussen 0 en 18 jaar in de palliatieve fase.

Onderstaande adviezen zijn overgenomen uit de richtlijn ‘Landelijke Consensus Werkwijze Acute Huidreacties Radiotherapie’ (2018) van de Nederlandse Vereniging voor Radiotherapie en Oncologie (6). 
Het gebruik van zeep is tijdens de bestraling toegestaan. De door de patiënt normaal gebruikte huidverzorgingsproducten mogen worden door gebruikt.

Graad 1
De huid die bestraald wordt insmeren met verzachtende crème of makkelijk uitsmeerbare zalf. Dit is ook tot vlak voor de bestraling toegestaan. Crèmes of zalven die in samenspraak met de NVDV op recept worden aanbevolen, variërend van minst vet tot meest vet zijn:

  • Cremor Lanette
  • Cremor Cetomacrogol
  • Ungeuntum leniens zonder rozenolie
  • Paraffine/vaseline

Graad 2

  • Dik Cremor Cetomacrogol of Cremor Lanette smeren op een zacht absorberend verband. Dit op de open plekken leggen en fixeren met zacht buisverband of verbandhemd, of verbandmuts of een zelfklevende zwachtel. De niet kapotte plekjes behandelen zoals beschreven bij CTC-graad 1. Verbandwisseling op geleide van het exsudaat dat wordt veroorzaakt en comfort voor de patiënt, maar minimaal twee keer per dag. Het geelgroene exsudaat dat vrij komt is geen pus maar zijn huidresten. Koorts is de beste indicator voor een mogelijke infectie. Het kan verlichting geven om de crème in de koelkast te bewaren.
  • Hydrogel uitsmeren op een zacht absorberend verband. Dit op de open plekjes leggen en afhankelijk van het doelgebied fixeren met zacht buisverband of verband hemd, verbandmuts, onderbroek met pijp of zelfklevende zwachtel. De niet-kapotte plekken behandelen zoals beschreven bij radiatie dermatitis graad 1.
  • Verbandwisseling op geleide van het exsudaat en het comfort voor de patiënt, maar minimaal twee keer per dag.
  • Licht zelfklevend absorberend siliconen verband of multifunctioneel Polymerisch Membraam Verband (MPMV) verband rechtstreeks op het te bestralen gebied leggen. Het gebruik van crème is hierbij niet zinvol omdat dan de werking van de siliconen teniet wordt gedaan en het dan geen enkele zin heeft om deze dure verbanden te gebruiken. Het verband afhankelijk van het doelgebied fixeren met een zacht buisverband, verbandhemdje, netbroekje of verbandmutsje.

Graad 3

  • Zilversulfadiazine 10 mg per gram. Wordt over het algemeen toegepast bij makkelijk te infecteren bestralingsgebieden of bij leukopene patiënten. Crème met een spatel smeren op een zacht absorberend verband. 
  • Hydrogel uitsmeren op een zacht absorberend verband. Dit op de open plekjes leggen en afhankelijk van het doelgebied fixeren met zacht buisverband of verbandhemdje, verbandmuts, netbroekje of zelfklevende zwachtel. De niet kapotte plekjes behandelen zoals beschreven bij radiatie dermatitis CTC-graad 1. Verbandwisseling op geleide van het exsudaat en het comfort voor de patiënt, maar minimaal twee keer per dag. 
  • Hydrocrème op waterbasis in kompresvorm is kant en klaar voor gebruik. 
  • Licht zelfklevende absorberende siliconen verband of Multifunctioneel Polymerisch Membraam Verband (MPMV). Verband rechtstreeks op het te bestralen gebied leggen. Het gebruik van crème is hierbij niet zinvol omdat dan de werking van de siliconen teniet wordt gedaan en het dan geen enkele zin heeft om deze dure verbanden te gebruiken. Het verband afhankelijk van het doelgebied fixeren met een zacht buisverband, verbandhemdje, netbroekje of verbandmutsje.       

Graad 4
Uit de literatuur blijk dat een graad 4 radiatie dermatitis CTC 4.0 met name door te langdurige doorlichting bij radiologische interventies wordt veroorzaakt. Binnen de radiotherapie heeft deze graad een extreem lage incidentie. De behandeling van deze zeldzame complicatie bestaat meestal uit chirurgische interventie.