Verloop van kwaliteit van leven en symptoomlast in het laatste levensjaar van patiënten met gevorderde kanker
- Datum publicatie 28 augustus 2023
- Auteur Versluis MAJ, Raijmakers NJH, Baars A, van den Beuken-van Everdingen MHJ, de Graeff A, Hendriks MP, de Jong WK, Kloover JS, Kuip EJM, Mandigers CMPW, Sommeijer DW, van der Linden YM, van de Poll-Frans
- Organisatie IKNL
- Soort publicatie wetenschappelijke publicatie
- Gebruiker Alle gebruikers
- Doelgroep Niet-specifiek
- Setting Alle settingen
Het verbeteren en behouden van kwaliteit van leven is een essentieel aspect van de zorg in de laatste levensfase van patiënten met gevorderde kanker. Het is bekend dat voor deze patiënten de kwaliteit van leven in de laatste 3 maanden van het leven laag is. We weten niet hoe het verloop is van de kwaliteit van leven gedurende het laatste levensjaar en hoe dit samenhangt met de ervaren kwaliteit van zorg en continuïteit van zorg.
Methodiek
Een prospectieve, multicenter, longitudinale, observationele studie naar ervaren kwaliteit van leven en kwaliteit van zorg in patiënten met gevorderde kanker (eQuiPe). Patiënten hebben vanaf inclusie tot aan sterven een 3-maandelijkse vragenlijst ontvangen. Hierin werden kwaliteit van leven (EORTC QLQ-C30), ervaren kwaliteit van zorg en continuïteit van zorg uitgevraagd. Multivariaat mixed effect modelling is gebruikt om het verloop van kwaliteit van leven en symptoomlast en de gerelateerde factoren te analyseren.
Resultaten
In totaal zijn er 762 patiënten gevolgd in de tijd tot hun overlijden, met een gemiddelde leeftijd van 66 (SD 10) jaar waarvan 52% man was. De drie meest voorkomende tumortypes waren long (29%), colorectaal (20%) en borstkanker (13%).
Kwaliteit van leven nam af vanaf 9 maanden voor het overlijden, met een sterkere daling in de laatste 3 maanden. Vermoeidheid, pijn, verlies van eetlust, benauwdheid, constipatie en misselijkheid namen toe gedurende het laatste levensjaar.
Kwaliteit van leven nam sterker af in patiënten met co morbiditeit en in patiënten die een slechtere continuïteit van zorg ervaarden. Een verminderde afname in emotioneel functioneren hing samen met een hogere ervaren kwaliteit van zorg.
Conclusie/aanbevelingen
Kwaliteit van leven neemt 9 maanden voor de dood al af, met een sterkere afname in de laatste drie maanden van het leven. Dit onderstreept het belang van vroegtijdige zorgplanning en monitoring van meerdere symptomen Continuïteit van zorg en co morbiditeit hangen ook samen met het verloop van kwaliteit van leven.
Relevantie voor de praktijk
- Kwaliteit van leven neemt al vanaf 9 maanden voor de dood af. Dit benadrukt het belang van vroegtijdige zorgplanning, tijdige monitoring van verschillende symptomen.
- Verschillende aspecten van kwaliteit van leven volgen een verschillend beloop. Hier kan rekening mee gehouden worden bij het beoordelen van de symptomen.
- Continuïteit van zorg moet verbeterd worden aangezien dit mogelijk de kwaliteit van leven van patiënten kan verhogen.
Referentie
Versluis MAJ, Raijmakers NJH, Baars A, van den Beuken-van Everdingen MHJ, de Graeff A, Hendriks MP, de Jong WK, Kloover JS, Kuip EJM, Mandigers CMPW, Sommeijer DW, van der Linden YM, van de Poll-Franse LV. Trajectories of health-related quality of life and symptom burden in patients with advanced cancer towards the end of life: Longitudinal results from the eQuiPe study. Cancer. 2023 Oct 13.
Links/meer informatie
Heb je recent wetenschappelijk onderzoek gepubliceerd gerelateerd aan palliatieve zorg, en zou je hiervan een Nederlandse samenvatting willen plaatsen op Palliaweb? Neem dan contact op via onderstaande button. Je ontvangt een formulier waarmee je een samenvatting kunt indienen.