Seksualiteit & Intimiteit in de Palliatieve Fase
Thema

Seksualiteit & Intimiteit in de Palliatieve Fase

Juist in de palliatieve fase kunnen mensen behoefte hebben aan nabijheid, intimiteit en soms seks. Ziekte en klachten kunnen de situatie echter beïnvloeden. Zowel fysiek (door bijvoorbeeld erectiestoornissen, pijn) als mentaal (verminderd libido). Dit kan veel impact hebben op patiënten en naasten. Op deze themapagina vind je informatie en hulpmiddelen die je als zorgverlener kunt gebruiken bij seksualiteit en intimiteit in de palliatieve zorg.

Voor vragen, neem contact op met:
Laatst geactualiseerd: 14 november 2023

Richtlijnen

Er is geen specifieke richtlijn voor seksualiteit en intimiteit in de palliatieve zorg. Echter kun je als zorgverlener gebruik maken van de Richtlijn Veranderde seksuele gezondheid van V&VN in samenwerking met Trimbos en Rutgers. De richtlijn biedt een eenduidige wegwijzer voor verpleegkundig specialisten, verpleegkundigen, verzorgenden en praktijkondersteuners zodat zij om kunnen gaan met seksuele gezondheidsproblematiek ten gevolge van kanker, chronische ziekten, lichamelijke beperking of ouderdom. Deze richtlijn ondersteunt hen in het leveren van adequate zorg rondom veranderende seksuele gezondheid bij deze doelgroep.

In gesprek met de patiënt en diens naasten

Het is de taak van de zorgprofessional om veranderende seksuele gezondheid te signaleren en bespreken. De gesprekskaart Veranderende seksuele gezondheid van Rutgers (een expertisecentrum in seksualiteit) of IntiME: een methodiek die helpt bij het vinden van de juiste interventie voor het voeren van een gesprek over intimiteit en seksualiteit en ook de lastmeter geeft concrete handvatten voor zorgverleners.

Kanker en seksualiteit en intimiteit

Voor patiënten met kanker hebben NFK, Stichting tegen Kanker en KWF, diverse informatieproducten:

Onderzoeksprojecten

Er zijn diverse onderzoeksprojecten op het gebied van seksualiteit en intimiteit.

SIVIL stelt zich ten doel de aandacht voor en het bespreekbaar maken van intimiteit en seksualiteit in de ouderenzorg te verbeteren. Rutgers en Vilans werkten samen aan dit project om hiermee bij te dragen aan het bevorderen en behouden van de kwaliteit van leven van ouderen en intimiteit en seksualiteit een onderdeel te laten zijn van zorg.

Meer over dit project

Verpleegkundigen zijn geschikte professionals om gesprekken over psychosociale behoeften te voeren met patiënten met ongeneeslijke kanker. Daar kunnen ook vragen over veranderingen in intimiteit en seksualiteit onder vallen. Dergelijke gesprekken worden in de praktijk echter lang niet altijd gevoerd, en gerichte vervolgacties ontbreken vaak. Hierdoor ontvangen patiënten niet altijd de psychosociale ondersteuning die ze nodig hebben.

Het doel van dit onderzoeksproject was om verpleegkundigen meer structureel gesprekken aan te laten gaan met patiënten met ongeneeslijke kanker over psychosociale zorgbehoeften en eventuele vragen over intimiteit en seksualiteit.  

Om dit te bereiken hebben wij gekeken welke belemmeringen verpleegkundigen ervaren om dergelijke gesprekken te voeren. De grootste belemmeringen waren een gebrek aan tijd, aan kennis en aan vaardigheden om het gesprek aan te gaan. Om deze belemmeringen weg te nemen hebben we strategieën gekozen, waaronder de ontwikkeling van een training. Deze training is gegeven aan verpleegkundigen die werkzaam zijn in zes ziekenhuizen en een thuiszorgorganisatie. De training richtte zich op het verbeteren van communicatie over psychosociale behoeften, inclusief intimiteit en seksualiteit. Hierbij hebben wij gebruik gemaakt van de Lastmeter en het PLISSIT model als ondersteunende gesprekshulpmiddelen.

Meer over dit project

Informatie voor patiënten en naasten

In de palliatieve fase kan er een grotere behoefte aan intimiteit ontstaan en is seks niet altijd vanzelfsprekend. Je kunt als patient met allerlei vragen zitten. Zorgverleners kunnen patiënten en diens naasten verwijzen naar de pagina Problemen met seksualiteit/intimiteit op Overpalliatievezorg.nl.

Media en podcasts

Er zijn diverse interessante video’s en podcasts gemaakt rondom dit onderwerp. Hieronder enkele voorbeelden.

Voor vragen, neem contact op met:
Laatst geactualiseerd: 14 november 2023
Mail de redactie
Mail de redactie met jouw evenement, nieuws of tool waar anderen baat bij kunnen hebben. Suggesties of klachten over informatie zijn ook zeer welkom. Met jouw inbreng kunnen we Palliaweb verbeteren.