Proactieve zorgplanning in de huisartsenpraktijk: een evaluatieonderzoek

Introductie

Ondanks voordelen van proactieve zorgplanning (advance care planning - ACP) en een positieve houding van artsen en ouderen ten opzichte van ACP, zijn ACP-gesprekken nog geen gemeengoed in huisartsenpraktijken. In dit onderzoek wordt ACP geïmplementeerd in huisartsenpraktijken en woonzorgcentra waar de huisarts hoofdbehandelaar is. De onderzoeksvragen zijn: 

1. Is er een toename in ACP-gesprekken na implementatie, vergeleken met ervoor? 
2. Is er een toename in wilsverklaringen na implementatie, vergeleken met ervoor? 
3. Met welke ouderen beginnen de betrokken zorgverleners een ACP-gesprek? 

Methodiek 

Het evaluatieonderzoek is uitgevoerd met een voor- en nameting onder patiënten en met een registratieformulier voor zorgverleners. De vragenlijst werd toegestuurd naar alle mensen van 75 jaar of ouder die ingeschreven stonden bij de deelnemende huisartsenpraktijken en de bewoners van deelnemende woonzorgcentra. De zorgverleners hielden op een registratieformulier bij aan wie zij een ACP-gesprek aanboden en/of met wie zij het gesprek voerden.  

Resultaten 

Na implementatie van ACP spraken meer mensen met hun huisarts over hun wensen aangaande ziekenhuisopnames, intensive care, behandelingen in bepaalde omstandigheden, vergeleken met voor implementatie. Voorkeuren werden vaker op schrift gesteld. Mensen die een ACP-gesprek hadden, waren ouder, hebben vaker een CVA gehad, hadden een helder idee over mogelijke toekomstige gezondheidsproblemen, hadden een voorkeur om met ACP te starten voor ze ziek waren, hadden vaker al een ACP-gesprek gehad ten tijde van de voormeting, en gaven op de voormeting vaker aan dat de huisarts hun voorkeuren kent.  

Conclusie/aanbevelingen 

Resultaten met betrekking tot het aantal ACP-gesprekken en het aantal voorkeuren op schrift zijn bescheiden maar positief. ACP is geïmplementeerd als onderdeel van de alledaagse zorg. Huisartsen maken een selectie in de patiënten met wie zij een gesprek voeren. Dat is efficiënt, maar brengt ook het risico met zich mee dat bepaalde groepen minder aan bod komen (bijvoorbeeld mensen met meervoudige problematiek of mensen met minder gezondheidsvaardigheden).  

Relevantie voor praktijk 

• Het is mogelijk om ACP te implementeren als onderdeel van de reguliere / alledaagse zorg. 
• Het is goed als huisartsen ACP-gesprekken aanbieden aan alle ouderen in hun praktijk, hierin kunnen zij samenwerken met de praktijkondersteuner.  
• Door het vroegtijdig aanbieden van ACP kunnen ‘zaadjes worden geplant’ waardoor mensen aan het denken worden gezet.   

Naar de publicatie

Van Der Plas, A.G.M., Glaudemans, J.J., Onwuteaka-Philipsen, B.D. (2021) Advance care planning in Dutch primary care: a pre/post-implementation study. BMJ Supportive & Palliative Care. Online ahead of print.  

Meer informatie

'Advance Care Planning in de eerste lijn voor de kwetsbare oudere patiënt en diens naasten'