Kerncijfers Palliatieve zorg in ziekenhuizen

 

Elk ziekenhuis in Nederland dat oncologische zorg wil bieden, moet sinds 2017 beschikken over een team palliatieve zorg (PZ). Dit is vastgesteld in het SONCOS normeringsrapport. Bovendien worden kwaliteitseisen gesteld aan dit team over de samenstelling, de opleiding van de teamleden, consultatiemogelijkheden, frequentie en vorm van teamoverleg en de beschikbaarheid van het team voor de huisartsen. 

Om de stand van zaken en de ontwikkelingen van de teams PZ in kaart te brengen, wordt er sinds 2012 driejaarlijks een enquête onder deze teams uitgezet in de ziekenhuizen. De meest recente enquête is uitgezet in 2024 en had betrekking op het jaar 2023.

Samenstelling team

Een team PZ is multidisciplinair samengesteld en bestaat in 2023 gemiddeld uit negen verschillende disciplines. In de meeste teams is een internist-oncoloog (91%) vertegenwoordigd, gevolgd door een verpleegkundige (78%), verpleegkundig specialist (74%), anesthesioloog (72%), geestelijk verzorger (67%), klinisch geriater en een longarts (beide 66%). In de helft van de teams is ook een huisarts (55%) en/of een specialist ouderengeneeskunde (48%) betrokken.

Klinische consulten

In 2023 verleenden de teams PZ gemiddeld 335 klinische consulten, variërend van 5 tot 2.228 per jaar. Er is een toename in het aandeel ziekenhuizen dat meer dan 200 klinische consulten per jaar verleent, van 21% in 2014 naar 60% in 2023.

Het aantal consulten in relatie tot het aantal opgenomen patiënten

De dekkingsgraad is het percentage van het jaarlijks aantal klinische opnames dat gezien wordt door het team PZ. De dekkingsgraad over 2023 was 1,7%. Dit wil zeggen dat 1,7% van het aantal opgenomen patiënten gezien is door een team PZ. Dit is een stijging ten opzicht van voorgaande jaren (0,6% in 2014, 0,9% in 2017 en 1,3 in 2020).

Poliklinische consulten

64% van de teams PZ geeft aan poliklinische consulten te verrichten. Het aantal teams PZ dat meer dan 150 poliklinische consulten per jaar heeft verricht, is licht gedaald in 2023 ten opzichte van 2020 (15% en 18%, respectievelijk).

Niet-oncologische patiënten

34% van de teams PZ geeft aan dat het aandeel verleende consulten aan niet-oncologische patiënten tussen de 40 en 60% ligt, terwijl dit in 2017 nog voor 21% van de teams gold.

Voor ontslag

74% van de teams PZ geeft aan altijd contact te hebben met de huisarts of specialist ouderengeneeskunde over palliatieve zorg in de thuissituatie voor ontslag van de patiënt. Dit is een grote stijging ten opzichte van 2017 (32%) en een lichte daling ten opzichte van 2020 (80%).

Raadpleging team PZ thuis

Teams PZ zijn niet alleen beschikbaar voor patiënten in het ziekenhuis, maar kunnen ook worden geraadpleegd voor patiënten die thuis verblijven, bijvoorbeeld door de huisarts. Wanneer patiënten thuis verblijven en reeds bekend zijn bij het team PZ, kan 74% van de teams PZ worden geraadpleegd. Ruim de helft (55%) van de teams PZ kan ook geraadpleegd worden voor patiënten die thuis verblijven en die niet bekend zijn bij het team PZ. Sinds 2014 is er een toename te zien in de beschikbaarheid van teams PZ voor zowel patiënten die thuis verblijven en bekend of onbekend zijn bij het team PZ.

Gespreksvoering proactieve zorgplanning

Een groot deel van de teams PZ (42%) geeft aan dat er binnen het ziekenhuis geen structurele proactieve zorgplanning gesprekken worden gevoerd. 39% van de teams geeft aan dat dit alleen op bepaalde afdelingen gedaan wordt, waarbij de afdelingen oncologie, longgeneeskunde en cardiologie het meest genoemd werden. In 7% van de ziekenhuizen worden deze gesprekken alleen bij bepaalde diagnoses gevoerd, met name bij COPD en hartfalen.

Wil je meer weten over palliatieve zorg in ziekenhuizen? Bekijk het onderzoek naar palliatieve zorg in ziekenhuizen.

Voor het opstellen van deze pagina is informatie gebruikt uit het rapport palliatieve zorg in ziekenhuizen 2023.