Interviewstudie aandachtsvelders palliatieve zorg over hun rol en toegevoegde waarde

Introductie

Een van de strategieën om de kwaliteit van palliatieve zorg in niet-gespecialiseerde settings te bevorderen is het aanstellen van aandachtsvelders palliatieve zorg. In de literatuur wordt steeds meer benadrukt, dat aandachtsvelders palliatieve zorg een belangrijke rol (kunnen) spelen in de adequate inzet van specialistische palliatieve zorg, bijvoorbeeld doordat zij namens het consultatieteam palliatieve zorg scholingen verzorgen onder hun collega’s. Hierdoor wordt de kennis van palliatieve zorg in hun team vergroot. Het is onduidelijk wat het meest effectieve model voor de inzet van aandachtsvelders palliatieve zorg is en er is nog weinig bekend over hun eigen opvattingen. Het doel van deze interviewstudie was om inzicht te krijgen in de opvattingen van aandachtsvelders palliatieve zorg in ziekenhuizen en thuiszorg over hun rol, verantwoordelijkheden en toegevoegde waarde. 

Methodiek 

In 2018 werden interviews gehouden met 16 verpleegkundigen, werkzaam in de rol van aandachtsvelder palliatieve zorg, in 2 ziekenhuizen en 4 thuiszorgorganisaties in Zuidwest-Nederland (zie tabel 1 voor kenmerken respondenten). De onderwerpen en focuspunten voor de interviews kwamen uit de literatuur over de (gewenste) rol van aandachtsvelders palliatieve zorg. De interviewteksten werden gecodeerd en thematisch geanalyseerd.  

Tabel 1 Kenmerken van respondenten 

** De volgorde van de afdelingen komt overeen met de volgorde in het Engelstalige artikel, waarin de afdelingen op alfabetische volgorde worden genoemd.  

Resultaten 

De meeste aandachtsvelders palliatieve zorg zagen het verspreiden van informatie over palliatieve zorg onder collega's als hun hoofdtaak. Enkele verpleegkundigen noemden activiteiten gericht op meer bewustwording van palliatieve zorg bij collega's, zoals het verzorgen van scholing. De meeste aandachtsvelders werkten (heel) beperkt samen met het consultatieteam palliatieve zorg. De meeste aandachtsvelders uit ziekenhuis en thuiszorg voelden weinig verantwoordelijkheid voor de samenwerking met respectievelijk thuiszorg en ziekenhuis. Vooral ziekenhuisverpleegkundigen vonden het moeilijk om hun rol te beschrijven. We vonden dat met name aandachtsvelders met de opleiding Palliatieve zorg verpleegkundige aangaven dat ze meer zouden kunnen doen in hun rol, maar dit vanwege werkdruk en gebrek aan waardering vaak niet deden. 

Conclusie/aanbevelingen 

De rol van aandachtsvelders palliatieve zorg in ziekenhuis- en thuiszorg varieert sterk en verpleegkundigen hebben uiteenlopende opvattingen over hun toegevoegde waarde. Aandachtsvelders palliatieve zorg kunnen veel bijdragen aan verbetering van de kwaliteit van de palliatieve zorg, maar missen vaak helderheid over hun rol. Zorgvuldige selectie, training, ondersteuning en taakomschrijvingen voor aandachtsvelders zijn nodig om het concept te laten werken in de palliatieve zorg. 

Relevantie voor praktijk

Palliatieve zorg is een relatief complex kennisgebied met nog veel onduidelijkheden, zoals bijvoorbeeld de markering van de palliatieve fase. Formalisering van de rol van aandachtsvelder palliatieve zorg is nodig.

Naar de publicatie

Engel, M. et al (2021) Palliative care nurse champions’ views on their role and impact: a qualitative interview study among hospital and home care nurses. BMC Palliat Care 20, 34