COPD en longkanker: zorg rond het levenseinde

Hoewel de symptomen bij COPD-patiënten en mensen met longkanker in de laatste 6 maanden van hun leven niet erg verschillen en COPD toch als levensbeperkende ziekte wordt gezien, krijgen de COPD-patiënten niet dezelfde palliatieve zorg als longkankerpatiënten. De onvoorspelbaarheid van het ziektebeloop is mogelijk een van de redenen hiervoor. Daarnaast gaat COPD gepaard met langzame achteruitgang van longfunctie in combinatie met acute exacerbaties, waarbij meer exacerbaties een slechte prognose voorspellen.

Er was nog niet eerder een studie in Oost-Azië gedaan naar de verschillen in gebruik van zorg in de laatste levensmaanden van patiënten met longkanker en COPD. Hiertoe is in deze studie gebruik gemaakt van data uit de Taiwan National Insurance Research Database, waarin 99,9 procent van de populatie vertegenwoordigd is. Van patiënten die tussen 1996 en 2013 overleden, werd op ICD-code geselecteerd voor COPD en longkanker, waarbij mensen met astma werden geëxcludeerd. Het betrof 8.640 COPD-patiënten, 2.816 longkankerpatiënten en 561 patiënten met zowel COPD als longkanker.

Resultaten

Het meest opvallend was dat COPD-patiënten veel meer en intensieve ziekenhuisopnames hadden en behandelingen/ingrepen ondergingen in de laatste 6 levensmaanden, zoals reanimatie, beademing, aanleggen van enterostoma’s, geven van bloedtransfusies, krijgen van sondevoeding en parenterale voeding. De longkankerpatiënten hadden in die periode meer toegang tot palliatieve en ondersteunende zorg voor henzelf en hun naasten. Daaruit vloeit vanzelf het verschil in zorgkosten voort.

Discussie

Een minder goed te voorspellen beloop van de ziekte COPD speelt een grote rol, maar ook het ontbreken van een goede communicatie rondom het levenseinde en proactieve zorgplanning (ook wel: advance care planning). Daarbij spelen culturele factoren in Azië een rol. Bepaalde geloofsovertuigingen laten gesprekken rond sterven niet toe.

Een goede ziektekostenverzekering maakt ziekenhuisbehandeling voor bijna elke inwoner van Taiwan bereikbaar. COPD-patiënten kunnen ook aan cardiovasculaire aandoeningen zijn gestorven, minder ernstige COPD-patiënten konden zo ook geïncludeerd zijn en de uitkomsten vertroebeld hebben.

Commentaar

Wanneer start de meer intensieve palliatieve fase van COPD en zorgen we er met elkaar voor dat het de COPD-patiënt niet gaat ontbreken aan goede palliatieve zorg? En niet minder belangrijk: dat we voorkómen dat er invasieve, onnodige behandelingen plaatsvinden in de laatste levensfase!

Naar de publicatie

Kuo, L., et al (2019). End-of-Life Health Care Utilization between Chronic Obstructive Pulmonary Disease and Lung Cancer Patients. J Pain Sympt Manag; 57(5) 933-943.

Deze bijdrage is onderdeel van e-pal - editie december 2021. Alle e-pal-artikelen staan hier.