Cardiale cachexie: (n)ooit van gehoord?

Inleiding 

Cachexie bij (ernstig) hartfalen is een nog weinig bekend fenomeen. Om prevalentie ervan en de invloed op patiënten en diens naasten in beeld te krijgen, is deze twee fasen studie opgezet in vier ziekenhuizen in het Verenigd Koninkrijk.  

Onderzoek 

Tussen juli 2019 en mei 2021 werden patiënten met New York Heart Association (NYHA) functionele klasse III en IV geselecteerd uit zowel de polikliniek als de afdeling cardiologie. Door restricties ten gevolge van COVID-19 (vanaf maart 2020) werd de groep beperkt tot 200 patiënten, waarvan er 30 voldeden aan de criteria voor cachexie bij hartfalen. Deze zijn: Hartfalen NYHA klasse III-IV + ongewild gewichtsverlies (minimaal 5% in maximaal één jaar of BMI dalend onder 20kg/m2), en drie van de volgende vijf criteria:  

1. Afname spierkracht  
2. Vermoeidheid  
3. Verminderde eetlust/anorexie  
4. Lage vetvrije massa index  
5. Abnormale lab uitslagen (laag Hb, laag serumalbuminegehalte en CRP>10). 

Methode 

In fase I werden objectieve metingen gedaan bij de patiënten en in fase II werden semigestructureerde interviews uitgevoerd bij patiënten en hun mantelzorgers naar de effecten van cachexie op hun welzijn.  

Resultaten 

• Een prevalentie van 15% cachexie bij hartfalen, het meeste bij NYHA-klasse IV.  
• Gewichtsverlies is natuurlijk de duidelijkste indicator van cachexie, maar deze kan gemaskeerd worden door oedeem bij hartfalen. 
• Patiënten met hartfalen hebben een gemiddeld hogere MBI (29.9) dan de algehele bevolking, dus wellicht moet er een ander afkappunt komen om cachexie aan te duiden in deze groep dan de huidige 20kg/m2. 
• Cardiaal cachectische patiënten verliezen ruim vet- en spierweefsel, vetweefsel het meest. Huidplooimeting van de bovenarm is een mooi niet-invasief meetinstrument.  
• Cachectische patiënten hadden meer moeheid en grotere afname van lichamelijke belastbaarheid dan de niet-cachectische mensen met hartfalen, maar op sociaal en emotioneel gebied was er geen verschil.  
• De relatie tot voeding is bij cachectische patiënten met hartfalen veranderd: er treedt eerder verzadiging op, zware maaltijden worden niet verdragen, interesse in eten gaat verloren en men voelde druk van familie en vrienden om te eten. 
• Er is een grote impact van gewichtsverlies op de patiënt en diens mantelzorgers. Allereerst door de veranderde houding van de patiënt tot voeding, daarnaast herkent de patiënt zichzelf niet meer en de naasten zien hem/haar ook veranderen. Het brengt onzekerheid over de toekomst, hoe lang heeft iemand nog te leven? En men heeft een gebrek aan begrip rond cachexie ervaren door zorgprofessionals. Er werd geen ander onderzoek verricht naar, of uitleg gegeven over het gewichtsverlies en dit gaf patiënten en naasten het gevoel in de steek gelaten te zijn/worden.  

Commentaar 

Het is een mooi onderzoek om aandacht voor dit onderbelichte fenomeen bij hartfalen te vragen. Er zal verder onderzoek gedaan moeten worden naar passende criteria voor deze groep patiënten, zodat vroeg signalering en interventies mogelijk worden, evenals inhoudelijke en mentale steun voor betrokkenen. Een eyeopener voor mij in ieder geval. 

Naar de publicatie  

Carson, A., et al. (2022) Exploring the prevalence, impact and experience of cardiac cachexia in patients with advanced heart failure and their caregivers: A sequential phased study. Palliat Med 36(7);1118-1128.  

Deze bijdrage is onderdeel van e-pal - editie sept 2022. Lees hier meer wetenschappelijk onderzoek samengevat.