Position Paper over positie van naasten en nabestaanden: Altijd oog voor naasten en nabestaanden

Dertien organisaties hebben gezamenlijk het position paper Altijd oog voor naasten en nabestaanden gepubliceerd. Het position paper bevat onder meer enkele aanbevelingen over mantelzorg in de palliatieve fase voor beleidsmakers en professionals in de welzijnssector en de gezondheidszorg.

Méér oog voor naasten en naabestaanden noodzakelijk

Volgens de dertien organisaties, verzameld in N3 (Netwerk Naasten en Nabestaanden), is méér oog voor naasten en nabestaanden noodzakelijk. 'De urgentie om altijd oog voor deze groep naasten en nabestaanden te hebben is evident', schrijft N3. Daarvoor noemen zij verschillende argumenten. Allereerst worden naasten nu nog veelal over het hoofd gezien in de alledaagse zorgpraktijk, terwijl hun waarde – als mantelzorger – alsmaar toeneemt. 'Het is in het belang van zorg- en hulpverleners zelf dat zij met hen (leren) samenwerken', stelt N3. 'Zonder mantelzorgers loopt de zorg voor ongeneeslijk zieken vast.' 

Ten tweede is bekend dat driekwart van de naasten die betrokken zijn bij de zorg voor een ongeneeslijk zieke zich enigszins of zwaar belast voelt. Zij hebben ondersteuning nodig om het vol te kunnen houden. Uit onderzoek is bekend dat niet iedereen makkelijk om hulp vraagt. Eveneens is bekend dat zij nauwelijks kennis van het beschikbare hulpaanbod hebben. 'Zorgprofessionals moeten er daarom voor zorgen dat mantelzorgers het beter vol kunnen houden', stelt N3. 'Door hen concreet te ondersteunen én door hen te wijzen op het beschikbare hulpaanbod.' 

Tot slot wijst N3 op enkele toonaangevende kwaliteitskaders en richtlijnen, van Generiek Kompas en Kwaliteitskader palliatieve zorg tot de richtlijn Mantelzorg in de palliatieve fase. 'Zij wijzen er al jaren op dat het gebrek aan aandacht voor de naasten schadelijk is voor hun toekomst. Het leidt tot uitval op het werk en tot psychische en somatische klachten. De praktijk moet, voor hún gezondheid en daarmee voor de gezondheid van de maatschappij als geheel, zo snel mogelijk in de pas gaan lopen met de theoretische kennis.'

Aanbevelingen

Om die praktijk zo snel mogelijk in de pas te laten lopen met de theorie, heeft N3 enkele aanbevelingen opgesteld. Richting beleidsmakers en managers bevelen zij onder meer aan om aandacht en ondersteuning voor naasten en nabestaanden structureel op te nemen in het beleid. Bijvoorbeeld door professionals toe te rusten om ondersteuningsbehoeften van mantelzorgers/naasten te kunnen identificeren en met hen samen te werken. Ook is het behulpzaam als zij de bekendheid van lokale en landelijke mantelzorgondersteuning vergroten en de toegang tot deze ondersteuning vereenvoudigen.

Aan zorg- en hulpverleners vraagt N3 de aandacht voor naasten en nabestaanden te integreren in het dagelijkse werk. Dat kan bijvoorbeeld door één persoon aan te wijzen als aanspreekpunt voor de mantelzorger/naasten binnen een team van zorgprofessionals die voor een bepaalde patiënt of cliënt zorgen. Of door zich te verdiepen in de mogelijkheden die er (lokaal en landelijk) zijn voor mantelzorgondersteuning (financieel, emotioneel, praktisch) en deze ook onder de aandacht te brengen bij de naasten.

Naast de aanbevelingen bevat het position paper vele tientallen Goede Voorbeelden, die zorg- en hulpverleners direct kunnen inzetten om de aandacht voor mantelzorg in de palliatieve fase te verbeteren.

N3 bestaat onder meer uit vertegenwoordigers van Consortium Propallia, Stichting PZNL, MantelzorgNL, Agora, Patiënten- en naastenraad Propallia, Patiëntenfederatie Nederland en VPTZ Nederland.