Inleiding

Palliatieve zorg is er op gericht om de kwaliteit van leven te verbeteren van patiënten en hun naasten die te maken hebben met een levensbedreigende aandoening, door het voorkomen en verlichten van lijden door middel van vroegtijdige signalering en zorgvuldige beoordeling van pijn en andere symptomen van lichamelijke, psychosociale en spirituele aard.
Hierbij is het belangrijk dat de zorg aansluit bij de waarden en cultuur van de betrokken mensen. Om dit bereiken is het van belang dat de zorgverlener zich open stelt voor de waarden en cultuur van de patiënt en naasten en deze respecteert.

Ieder mens groeit op en leeft met een bepaalde culturele bagage die voor verschillen kan zorgen in opvattingen en waarden. Die ‘cultuur' hoeft niet altijd ‘exotisch' te zijn. Ook binnen Nederland kunnen er culturele verschillen zijn: de een voelt zich thuis bij een gereformeerde gemeente, de ander bij een humanistische opvatting; de een is opgegroeid in Bourgondisch Limburg, de ander in een drukke Randstad, ... Tussen de mensen met een allochtone achtergrond kunnen ook grote verschillen zijn: iemand die in het Marokkaanse gebergte is opgegroeid, heeft een andere culturele bagage dan iemand die het leven in het kosmopolitische Istanbul gewend is, ... Zoveel mensen, zoveel opvattingen.
Het is essentieel om altijd te vragen wat voor de individuele patiënt belangrijk is, wat zijn opvattingen en waarden zijn en er niet van uit te gaan dat te weten. Een individuele benadering van elke patiënt en zijn omgeving is dan ook altijd van groot belang.

Ieder mens is uniek, en er is ook binnen en tussen de groepen en generaties van niet-westerse allochtonen in Nederland veel diversiteit. Toch blijkt er een aantal overeenkomstige waarden en religieus en cultureel bepaalde opvattingen en gebruiken te zijn, waaraan zorgverleners kunnen denken bij hun zorgverlening aan niet-westerse allochtonen.

Deze handreiking is zeker geen ‘receptenboek' voor omgaan met andere culturen en generaliseren over patiënten met een niet-westerse achtergrond is het laatste wat deze handreiking wil bereiken.

Uit de literatuurstudie en de expertmeetings kwamen onderstaande punten naar voren die speciale aandacht verdienen in de palliatieve zorg aan mensen met een niet-westerse achtergrond. Deze worden punt per punt op de volgende pagina's behandeld.